روشهاي بازيافت زباله:
1- دفع بهداشتی زباله ها
2- زباله سوز
3- بازيافت انرژي
4- استفاده مجدد یا بازیافت
دفع بهداشتي زباله :
دفن بهداشتي زباله عبارت است از انتقال مواد زايد جامد به محل دفن زباله ها بصورتی كه خطري برای محيط زيست نداشته باشد که اين روش متداولترين روش دفع زباله در جهان است. در اين عمليات حجم زباله به حداقل ممكن ميرسد و در پايان هر روز لايهاي زباله بهطور صحيح با خاك پوشانده ميشود و در اين روش مواردي همچون بو، دود و آلودگيهاي خاك و آبهاي زير زميني و سطحي وجود ندارد .
پوشاندن زباله ها در دفن بهداشتي آن بطور مؤثر از تماس حشرات، جوندگان، حيوانات ديگر و پرندگان با زبالهها جلوگيري مینماید . لايه پوششي خاك هم از تبادل هوا با زباله ها جلوگيري میکند .
انتخاب محل دفن زباله :
انتخاب زمين مناسب براي دفن زبالهها مهمترين قسمت در دفن بهداشتي محسوب ميشود كه بايد با دقت و همكاري ادارات و مؤسساتي چون حفاظت محيطزيست، بهداشت محيط، سازمان آب منطقهاي، سرجنگلداري، كشاورزي و منابع طبيعي و نيز با تشريك مساعي شهرداريها انجام شود. محل دفن بهداشتي زباله بايد حداقل به مدت 25 سال محاسبه شده و در جهت توسعه شهر نباشد.
روشهاي مختلف دفن بهداشتي زباله :
1- روش دفن بهداشتي بهصورت مسطح
از اين روش در مواقعي استفاده ميشود كه زمين براي گودبرداري، مناسب نباشد. در اين روش زبالهها بعد از تخليه بهصورت نوارهاي باريكي به ضخامت 75ـ40 سانتي متر در روي زمين تسطيح گرديده و لايههاي زباله فشرده ميشوند تا ضخامت آنها کم شود وسپس قشري از خاك به ضخامت 30ـ15 روی زباله ها فشرده ميشوند.
2- روش سراشيبي
بيشتر در مواردي كه مقدار كمي خاك براي پوشش زباله در دسترس باشد از روش سراشيبي استفاده مينمايند. مساعدترين منطقه براي عمليات دفن بهداشتي زباله در اين روش، مناطق كوهستاني با شيب كم است. در اين عمليات جايگزيني و فشردن مواد يك طبقه روي طبقه قبلي صورت گرفته و خاك لازم براي پوشاندن زباله از قسمتهاي ديگر محل تأمين میشود.
3- روش ترانشهاي يا گودالي
اين روش در مناطقي كه خاك به عمق كافي در دسترس بوده و سطح آبهاي زير زميني به كفايت پايين است مورد استفاده قرار ميگيرد. بدين ترتيب ترانشههايي به طول 30-12، عمق 4ـ1 و عرض 15ـ5/4 متر حفر ميشود. از اين پس زباله در ترانشههايي كه از قبل آماده شده است تخليه گرديده و بهصورت لايههاي نازكي كه بهطور معمول بين 200ـ150 سانتي متر است فشرده ميگردد. ارتفاع اين لايهها بايستي به حداكثر 5/2-2 متر رسيده و در صورت لزوم با قشري از خاك به ضخامت 30ـ10 سانتي متر پوشيده شوند.
سوزاندن زباله ها یا زباله سوزی :
سوزاندن زباله در محيط های رو باز یا در بشكه و یا روشهای كنترل نشده دیگر دارای تاريخچه بسيار قديمی است و بطور كلی سوزاندن زوايد جامد براي كاهش مقدار زباله و كاهش زمين دفن آن بود. بعد از اينكه مشخص شد حرارت ميتواند ميكروارگانيسمها را از بين ببرد، در بيمارستانها از كورههاي زبالهسوز استفاده شد. از كورههاي زبالهسوز براي كاهش حجم و نابود ساختن ميكروارگانيسمهای بيماری زا استفاده ميشود .
معايب زباله سوزها :
اين روش در مقايسه با ساير روشها به سرمايهگذاري و هزينه اوليه بيش تري نياز دارد. اين روش ايجاد بو، دود و آلودگي هوا مينمايد كه مورد اعتراض مردم است. به كاركنان كارآزموده و افراد مجرب براي بهرهبرداري و نگهداري از دستگاههاي زبالهسوز نياز دارد. هزينه نگهداري و تعميرات در اين روش بيش از ساير روشهاي دفع زباله است. اين روش براي دفع مواد زايد خطرناك نظير مواد راديواكتيو و مواد قابل انفجار روش مناسبي نيست.
معايب كورههاي زباله سوز :
1- ايجاد گرد و غبار گازهاي خروجي از دودكش كه حدود 2 تا 5 مترمكعب است.
2- آلودگي هوا، هواي اوليه احتراق، ممكن است ناشي از فلزات و نمكها موجود در زباله باشد.
3- سرو صدا
بازيافت انرژی :
بسياري از زبالههاي شهري تركيبي از زبالههاي خانگي، تجاري و... شامل مواد آلي و غيرآلي ميباشند و ميتوانند مواد خوبي را از قسمت آلي توليد نمايند.
فن آوري تبديل زباله به انرژی :
در كشورهاي صنعتي ارزش حرارتي زبالههاي شهري بين 8 تا 12mj/Kg است كه با 19mj/mg براي چوب خشك و 15mj/mg براي لگنت و mj/Kg 22 براي زغال سنگ مقايسه ميشود.
1- تبديل بيوشيميایی :
فرآيندی بيوشيميایی است كه طي آن زبالههای آلی به وسيله باكتری ها به مولكولهای سادهتر شكسته میشوند كه به دو صورت هوازی (همراه با اكسيژن) و بی هوازی (در غياب اكسيژن) خواهند بود.
2- تجزيه بيهوازی :
عبارت است از تجزيه مواد فساد پذير توسط عمل باكتری ها در غياب اكيسژن؛ حاصل اين كار گازي است كه تركيبی از متان و دی اكسيدكربن است و به نام بيوگاز شناخنه ميشود. بيو گاز ميتواند به عنوان جايگزينی برای سوختهای فسيلی به كار رود و برای هر تن زباله براساس تئوری حدود 300 متر مكعب بيوگاز در يك دوره 10 ساله در محل دفن ايجاد میشود كه معادل 5 گيگا ژول انرژی است. از گاز محل دفن هم میتوان در كاربردهای حرارتی استفاده نمود .